Wrzosówka

Orłowiec – malownicza wieś w Górach Złotych

Orłowiec leży w Górach Złotych, niedaleko Złotego Stoku i Lądka Zdroju. Jego zabudowania rozciągają się wzdłuż lokalnej drogi prowadzącej z Przełęczy Różaniec (583 m n.p.m.) do szosy Złoty Stok – Lądek Zdrój. Przez wieś płynie potok Orliczka, dopływ Białej Lądeckiej. Miejscowość leży na wysokości 450-550 m n.p.m., w otoczeniu takich szczytów jak: (Jawornik Wielki (872 m n.p.m.), Orłówka (830 m n.p.m.), Jawornik Mały (768 m n.p.m.), Krowia Góra Mała (755 m n.p.m.), Wójtowa Góra (740 m n.p.m.). Zabudowania wsi są malowniczo położone w dolinie potoku Orliczka, wśród łąk i zagajników. Obszar wsi znajduje się w granicach Śnieżnickiego Parku Krajobrazowego. W pobliżu znajdują się inne, malownicze wsie: Lutynia, Wójtówka (http://www.dobryprzewodnik.cba.pl/2018/03/10/290/), a także tereny dawnej wsi Wrzosówka

(http://www.dobryprzewodnik.cba.pl/2017/11/15/wrzosowka/).

Orłowiec został założony w pierwszej połowie XIV w., pierwsza wzmianka o tutejszych dobrach lennych, należących do większego majątku, pochodzi z 1346 r. Dziesięć lat później dobra zostały opuszczone, prawdopodobnie z powodu trudnych warunków naturalnych. W pierwszej połowie XVI w. założono ponownie wieś Orłowiec. Mieszkańcy w większości byli katolikami. Wieś należała do parafii w Radochowie. W XVIII w. przez Orłowiec przebiegała droga z Lądka Zdroju przez przełęcz Różaniec do wsi Bila Woda.

W XVIII i XIX w. wieś miała charakter rolniczy. Potem rozwinął się lokalny przemysł, rzemiosło i handel. W 1867 r. mieszkało w niej 588 osób. W drugiej połowie XIX w. miejscowość zaczęła nabierać charakteru turystycznego i letniskowego. Prowadził tędy szlak na Jawornik Wielki i na Przełęcz Różaniec. Na początku XX w. zbudowano tu budynek straży granicznej.

Po II wojnie światowej do Orłowca napłynęli nowi mieszkańcy, jednak trudne warunki klimatyczne i bytowe spowodowały, że wieś nie rozwijała się dynamicznie. Dzisiaj Orłowiec jest wsią letniskową. Są tu pensjonaty i ośrodki wypoczynkowe. Wieś ma wybitne walory krajobrazowe. Przebiega tędy czerwony Główny Szlak Sudecki ze Złotego Stoku do Lądka Zdroju. W okolicach można uprawiać turystykę pieszą i rowerową. Bliskość kurortu Lądek Zdrój, Złotego Stoku, Stronia Śląskiego, Masywu Śnieżnika, Jaskini Niedźwiedziej jeszcze bardziej uatrakcyjnia wypoczynek w tej miejscowości.

W Orłowcu znajduje się kilka zabytkowych budowli. Ciekawy jest kościół filialny pw. św. Sebastiana. Pochodzi z około 1600 r. Pierwotnie był w stylu renesansowym. W XVIII w. został zbarokizowany. Jest to budowla jednonawowa z prostokątnym prezbiterium i niską wieżą nakrytą hełmem z latarnią. Wyposażenie wnętrza pochodzi z drugiej połowy XVIII w. Utrzymane jest w stylu późnego baroku z elementami neoklasycyzmu. Ołtarz główny oraz inne elementy wyposażenia są dziełem rzeźbiarza Michała Ignacego Klahra (1727-1807), syna sławnego Michała Klahra Starszego (1693-1742). Kościół znajduje się na małym, nieużytkowanym cmentarzu, otoczonym murem. Naprzeciw wejścia do kościoła jest brama, a obok kaplica z 2 poł. XVIII w. lub z początków XIX w. w stylu barokowym.

Kościół filialny pw. św. Sebastiana w Orłowcu, fot. Sławomir Milejski

Kościół w Orłowcu, brama i kaplica, fot. Tomasz Leśniowski

W Orłowcu zachowały się też dawne zabudowania dworskie. W ich skład wchodzi dwór (XVI-XVIII w.), oficyna mieszkalno-gospodarcza (XVIII-XX w.), budynek bramny (XVIII-XIX w.), obora (koniec XIX w.). Niestety są w złym stanie.

Pozostałości dworu w Orłowcu, fot. Jacek Halicki

Oprac. ES

Literatura:

https://pl.wikipedia.org/wiki/Or%C5%82owiec

Wójtówka

W najbliższych okolicach Lądka Zdroju jest wiele ciekawych miejsc i zakątków. Jeden z takich obszarów leży na północ od miasta, między granicą polsko-czeską, drogą z Przełęczy Różaniec przez Orłowiec do Lądka Zdroju oraz drogą z Przełęczy Lądeckiej do Lądka Zdroju. Są to południowo-zachodnie zbocza Borówkowej (900 m n.p.m.), jednego z najwyższych szczytów Gór Złotych. Znajdują się tu też niższe szczyty, m.in.: Mała Borówkowa (786 m n.p.m.), Gomółka (774 m n.p.m.), Orłówka (830 m n.p.m.), Wójtowa Góra (740 m n.p.m.). Na przełomie XIX i XX w. i w pierwszej połowie XX w. były to popularne tereny spacerów turystów i kuracjuszy z Lądka Zdroju. Po II wojnie światowej z uwagi na bliskość granicy polsko-czeskiej przestano tu zaglądać. Szlaki turystyczne wyznaczono w innych miejscach i obszary te zastały zapomniane. Wsie znajdujące się na tym terenie rozwijały się słabo z uwagi na trudne warunki klimatyczne i glebowe. Do dziś przetrwały: Lutynia, Orłowiec i Wójtówka. Natomiast Wrzosówka po II wojnie światowej wyludniła się całkowicie. O jej historii można przeczytać tu:

http://www.dobryprzewodnik.cba.pl/?s=wrzos%C3%B3wka

Wójtówka

Wójtówka jest wsią sołecką należącą do Gminy Lądek Zdrój. Leży w środku opisanego wyżej obszaru, w dolinie Borówkowego Potoku, między szczytami: Wójtową Górą, Małą Borówkową i Rasztowcem. Przez wieś przechodzi czerwony szlak pieszy ze Złotego Stoku do Lądka Zdroju oraz niebieski szlak rowerowy.

Zabudowania wsi Wójtówka, fot. J. Halicki, https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/2015_W%C3%B3jt%C3%B3wka_01.jpg/1280px-2015_W%C3%B3jt%C3%B3wka_01.jpg

W połowie XIV wieku Wójtówka wzmiankowana jest w dokumencie, wydanym przez króla Czech Jana Luksemburskiego, jako wieś należąca do państwa karpieńskiego. Państwo karpieńskie to dobra feudalne, istniejące w XIV i XV w. we wschodniej części Ziemi Kłodzkiej, mniej więcej na terenach dzisiejszych gmin Lądek Zdrój i Stronie Śląskie. Stolicą tych dóbr był zamek Karpień. Po wojnach husyckich w XV w. państewko upadło, a dawne wsie należące do niego przyłączono do dóbr królewskich. Wójtówka prawdopodobnie została wtedy opuszczona. W 1541 r. założono ją ponownie jako wieś kameralną, czyli zarządzaną przez urząd państwowy – kamerę. Wzmianki w dokumentach mówią, że w 1571 r. grunty wsi były użytkowane przez mieszczan lądeckich jako pola uprawne i pastwiska. Na początku XVII w. we wsi mieszkało około 20 drobnych gospodarzy (zagrodników), którzy posiadali nieduże zabudowania mieszkalne i gospodarcze oraz niewielkie grunty. W czasie wojny trzydziestoletniej Wójtówka podupadła. Na jej mieszkańców nałożono kontrybucję, skutkiem czego większość z nich opuściła wieś.

W drugiej połowie XVII w. Wójtówkę kupił (podobnie jak inne wsie należące do dawnego państwa karpieńskiego) Siegmund Hoffman von Lichtenstein. Z ziem tych ustanowił swoje dobra z główną siedzibą w Ober Thalheim. Jednak już w połowie następnego wieku spadkobiercy Siegmunda Hoffmana von Lichtenstein sprzedali Wójtówkę i inne wsie miastu Lądek. Wieś rozwijała się powoli. Mieszkańcy utrzymywali się głównie z rolnictwa i pasterstwa. Czynny był tu młyn. W połowie XIX wieku osada stała się samodzielną gminą wiejską nie należącą do Lądka.

We wsi mieszkali katolicy i od 1830 roku posiadali kaplicę. Ok. 1840 r. przybyła tu grupa baptystów, którzy ustanowili w Wójtówce główny ośrodek swojej gminy dla całego Hrabstwa Kłodzkiego. Nabożeństwa odprawiali w prywatnym domu. Jednak już w połowie XIX w. część babtystów wyemigrowała do Ameryki, a pozostali przyłączyli się do ewangelików.

W 2 poł. XIX w. Wójtówką zainteresowali się turyści i kuracjusze z Lądka. Dla ich wygody powstała we wsi gospoda, jednak wieś nie stała się miejscowością letniskową, w której turyści zatrzymywaliby się na dłużej, raczej była tylko celem wycieczek z sąsiedniego Lądka. Pod koniec XIX w. w Wójtówce mieszkało około dwieście osób.

Po II wojnie światowej dawni mieszkańcy wyjechali. Nowe władze ze względu na bliskość granicy państwowej nie osiedlały tu nowych mieszkańców. Wieś została zasiedlona częściowo. Mieszkańcy zajmowali się rolnictwem i pracowali w pobliskich większych miejscowościach. Współcześnie odnotowuje się większe zainteresowanie miejscowością. Jej położenie, łąki i lasy wokół oraz bliskość kurortu, jakim jest Lądek Zdrój, zwabiają turystów. W Wójtówce powstają pensjonaty i domy letniskowe.

Kościołek pw. św. Antoniego w Wójtówce

http://images.polskaniezwykla.pl/medium/313546.jpg

Kościółek pw. św. Antoniego w Wójtówce, fot. Jacek Halicki, https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/de/2015_Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_%C5%9Bw._Antoniego_w_W%C3%B3jt%C3%B3wce_01.jpg/1024px-2015_Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_%C5%9Bw._Antoniego_w_W%C3%B3jt%C3%B3wce_01.jpg

W Wójtówce bardzo długo nie było żadnego obiektu sakralnego. Pierwszy, który nie zachował się, zbudowano w latach 1830-1845. W latach 1853-1854, z inicjatywy właściciela dóbr Kleina, wzniesiono kaplicę mszalną pw. św. Antoniego Padewskiego. Kaplica nadal służy mieszkańcom wsi, jest kościołem filialnym parafii pw. Narodzenia NMP w Lądku Zdroju.

Kaplica jest nieduża, reprezentuje skromny styl lokalnego budownictwa, który w tym wypadku jest połączeniem późnego baroku i wczesnego neoklasycyzmu. Ściana szczytowa zwieńczona jest charakterystycznym trójkątnym zwieńczeniem, co jest rozwiązaniem stosowanym jeszcze w 2 poł. XVII w. Budowla nie posiada wieży, dach wieńczy nieduża sygnaturka. Wnętrze kaplicy pokryto dekoracyjną polichromią. Znajduje się tu dzwon z 1799 r. Ołtarz, figury i droga krzyżowa pochodzą z XIX wieku.

W Wójtówce zachowało się kilka domów mieszkalnych i gospodarczych pochodzących z końca XIX i początków XX wieku. Jest również kilka figur przydrożnych i krzyży.

oprac. ES

Literatura:

WOJTÓWKA

https://pl.wikipedia.org/wiki/W%C3%B3jt%C3%B3wka_(wojew%C3%B3dztwo_dolno%C5%9Bl%C4%85skie

http://www.polskaniezwykla.pl/web/place/42300,wojtowka-kosciol-p-w–sw–antoniego-.html

W zakątku Gór Złotych, wyznaczonym przez granicę polsko-czeską i drogę z Przełęczy Różaniec przez Orłowiec do Lądka Zdroju leży kilka małych wsi. Są to Orłowiec, Lutynia, Wójtówka i Wrzosówka. O ile trzy pierwsze miejscowości przetrwały i są obecnie sołectwami należącymi do Gminy Lądek Zdrój, to Wrzosówka jest wsią zanikającą. Niewiele po niej zostało, na mapie tylko nazwa, a w terenie mały, uroczy kościółek pw. św. Karola Boromeusza, pozostałości po domach, drzewa owocowe i krzewy w dawnych ogrodach, zarastająca droga.

Kościółek pw. św. Karola Boromeusza we Wrzosówce, fot. Tomasz Leśniowski, https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/16/Wrzosowka._Kaplica.jpg/1024px-Wrzosowka._Kaplica.jpg

Dawna wieś jest bardzo ładnie położona na południowym stoku Borówkowej (900 m n.p.m.), obok dwóch mniejszych szczytów – Gomółki (770 m n.p.m.) i Małej Borówkowej (786 m n.p.m.), niedaleko Przełęczy Lądeckiej (665 m n.p.m.). Wieś leży na wysokości 600-650 m n.p.m., na północ od Lutyni, w górnej partii doliny Lutego Potoku. Na granicy Lutyni i Wrzosówki znajduje się Skalny Wąwóz, kiedyś zwany „Piekłem”. Jest to długi na ok. 10 m wąwóz utworzony z gnejsów gierałtowskich osiągających wysokość 30-40 m. Za wąwozem rozciąga się teren dawnej wsi. Są tu piękne łąki, małe zagajniki. Roztaczają się stąd rozległe widoki. Najbliżej widać Lutynię, dalej Lądek Zdrój, a na horyzoncie Krowiarki oraz szczyty Masywu Śnieżnika – Czarną Górę (1205 m n.p.m.) i Śnieżnik Kłodzki (1425 m n.p.m.).

Wrzosówka od początku swojego istnienia była niedużą wsią. Pierwsze zabudowania gospodarstwa leśnego pojawiły się tu pod koniec XVI w. Wkrótce przyszła wojna trzydziestoletnia, podczas której domostwa zostały zniszczone. Około 1660 r. odbudowano leśniczówki, pojawiły się nowe domy. Wieś należała do radcy cesarskiego Johanna Sigmunda Hoffmana von Leuchtenstein. W 1736 r. została zakupiona przez miasto Lądek, a w XIX w. stała się samodzielną gminą wiejską. Istniało tu około dwudziestu gospodarstw. W XIX w. funkcjonował młyn wodny, a w latach 1830-1845 zbudowano mały kościółek pw. św. Karola Boromeusza. Obok kaplicy istniała gospoda. Niedługo przed II wojną światową zaczął działać duży pensjonat – „Dom Marynarza”. Przez Wrzosówkę przebiegał niegdyś szlak turystyczny z Lądka Zdroju na Borówkową, która była popularnym celem wycieczek z Lądka Zdroju, Javorníka czy nawet Złotego Stoku. Dawniej na szczycie istniała infrastruktura turystyczna – wieża widokowa, małe schronisko, bufet. Wrzosówka była więc miejscem, gdzie turyści i kuracjusze, w drodze na Borówkową, zatrzymywali się na odpoczynek oraz regenerację sił w gospodzie.

Po II wojnie wieś zaczęła zamierać. Dawni mieszkańcy wyjechali do Niemiec. Nowa rzeczywistość polityczna i ustrojowa oraz bliskość granicy państwa sprawiły, że powojenne władze Polski celowo nie zasiedlały wsi. Zamieszkała tu tylko jedna rodzina, która zresztą w latach 70. XX w. także wyprowadziła się. Pozostałe domy popadły w ruinę, do czego przyczyniali się okoliczni mieszkańcy, pozyskujący materiał budowlany w opuszczonych zabudowaniach. Zmieniono przebieg szlaków turystycznych tak, aby nie zbliżały się za bardzo do granicy, poprowadzono je bliżej Lądka Zdroju. Turyści i kuracjusze odwiedzający Lądek Zdrój w latach 60., 70., czy 80. XX w. nie wiedzieli, że tuż obok uzdrowiska znajdują się ciekawe i piękne tereny. Nie wspominali o tym przewodnicy, nie prowadzono tu wycieczek. I tak wieś, tętniąca niegdyś życiem, została zapomniana. Ale piękne miejsce, cisza i przyroda przyciągały marzycieli, chcących tu zamieszkać. W dawnej szkole powstała galeria sztuki z pracami malarza Andrzeja Hałajkiewicza, tzw. „Kajówka” (czynna w okresie letnim). Ktoś inny zaadoptował jeden z domów na domek letniskowy. Kościółek pw. św. Karola Boromeusza został wyremontowany i w 2001 r. poświęcony przez Kardynała Henryka Gulbinowicza. Obok kościółka powstała figura św. Floriana, bowiem miejsce to upodobali sobie strażacy, organizując tu swoje uroczystości i pikniki.

Dziś przez Wrzosówkę nie przebiega żaden turystyczny szlak pieszy, jednak istnieje ścieżka spacerowa i trasa rowerowa, więc także i tędy wędruje się już na Borówkową. Po II wojnie światowej także szczyt Borówkowej przestał być odwiedzany przez turystów. Turystyczne obiekty na szczycie popadły w ruinę i nie zostały odbudowane. W latach powojennych, z uwagi na strategiczne położenie szczytu na granicy polsko-czeskiej, wtedy pilnie strzeżonej, Borówkowa została zapomniana. Po 1989 r. sprawy zaczęły się trochę zmieniać, ale miejsce na razie znane było tylko okolicznym mieszkańcom. W 2006 r. Czesi wybudowali na szczycie nową wieżę widokową, powstały także: punkt gastronomiczny, wiaty turystyczne, stoły i ławki, a także tablice informacyjne o historii zagospodarowania szczytu. I znów Borówkowa stała się popularnym i łatwo dostępnym miejscem, chętnie odwiedzanym przez turystów oraz mieszkańców Ziemi Kłodzkiej, okolic czeskiego Javorníka oraz Ziemi Nyskiej.

Bibliografia:

Wojciech Ciężkowski, Lądek Zdrój, Wrocław 1998.

Krzysztof R. Mazurski, Góry Złote i Lądek Zdrój, Wrocław 1999.

Irena Niedźwiecka-Filipiak, Jerzy Potyrała, Przywrócenie do życia przygranicznej wsi Wrzosówka [www.pan-ol.lublin.pl/wydawnictwa/TArch2/Niedzwiecka.pdf].

www.wikipedia.pl

opr. E.S.

A tu ciekawy opis szlaków i ścieżek w okolicach Wrzosówki:

http://medartzasada.blogspot.com/2016/02/gory-zote-2015.html

Travná i Przełęcz Lądecka

Travná to wieś w Czechach, położona w Górach Złotych, kilka kilometrów na południowy zachód od Javorníka. Z Javorníka do Travnej prowadzi malownicza droga, wspinająca się serpentynami na grzbiet Gór Złotych. Wiedzie do przejścia granicznego Lutynia – Travná, usytuowanego na Przełęczy Lądeckiej (665 m n.p.m.), które funkcjonowało do 31 grudnia 2007 r. Po wejściu Polski i Czech do strefy Schengen granicę można swobodnie przekraczać pieszo, rowerem czy samochodem. Od przejścia jest kilka kilometrów do centrum uzdrowiska w Lądku Zdroju.

Travná jest małą wsią, od 1960 r. jest częścią Javorníka. To osada o dawnym rodowodzie. Pierwsza wzmianka o niej pojawiła się w roku 1295. Jej powstanie (podobnie jak powstanie Javorníka) wiąże się z istnieniem dawnego szlaku handlowego przecinającego Góry Złote, prowadzącego ze Śląska na Ziemię Kłodzką. Szlak zwano Drogą Solną, ponieważ przewożono nią sól z podkrakowskich kopalni na Ziemię Kłodzką i dalej do Czech, nawet do Pragi.

We wsi znajduje się neogotycki kościół pw. Najświętszej Marii Panny, wybudowany w latach 1879-1881 według projektu Friedricha von Schmidta. Ten wiedeński architekt jest autorem projektu neogotyckiego ratusza w Wiedniu, jak również wielu innych budowli sakralnych i świeckich w Wiedniu oraz innych miastach Austrii i Czech. Inny ciekawy obiekt w Travnej to kaplica odpustowa pw. Matki Boskiej z La Salette zbudowana w latach 1857-1858. Pierwsza, drewniana kaplica powstała w 1851 r. z inicjatywy Veroniki Eichinger jako wotum za uzdrowienie. W pobliżu źródełko i krajobrazowa droga krzyżowa.

Travná, kościół pw. Najświętszej Marii Panny

Widoki z Travnej na Przedgórze Sudeckie

Trakt handlowy w poprzek Gór Złotych przebiegał w różnych miejscach. Początkowo prowadził z Lądka dzisiejszą ulicą Leśną, obok zamku Karpień, przez Przełęcz Karpowską, Rakową Dolinę (Rači udoli), koło zamku Rychleby i do Javorníka. Drogą tą przeprawiali się niegdyś husyci. Na Przełęczy Karpowskiej istniała gospoda, której biskup Schaffgotsch udzielił pozwolenia na obsługiwanie podróżnych. Była też droga przez wieś Zálesi. Funkcjonowała także droga przez Travną, lecz była niewygodna i wąska. W połowie XIX w. rozpoczęto budowę porządnej, bitej drogi, która pokrywa się z obecną szosą. Ukończono ją w 1873 r.

Szosa jest ciekawa i widokowa, zarówno po polskiej, jak po czeskiej stronie. Z Javorníka do Travnej wiedzie serpentynami do góry, przez łąki i zagajniki. Niedaleko przed Przełęczą Lądecką jest mały parking i sklepik, w którym Polacy zwykle zaopatrują się w dobre czeskie towary – piwo, alkohole, słodycze. Stąd rozpościerają się widoki na północny wschód, widać zalesione stoki Gór Złotych, a dalej równinne tereny Przedgórza Paczkowskiego. Dalej znajduje się czeski pensjonat (Penzion & Restaurace Celnice ***). Po polskiej stronie przełęczy także jest parking. Ostatnio został wyremontowany. Mają być jeszcze miejsca do biwakowania i specjalna wiata do grilla. Inwestorem tej małej, ale bardzo potrzebnej, inwestycji jest miasto Lądek. Z tego miejsca także roztaczają się widoki. W dole, wśród łąk, leży wieś Lutynia, w dali widać zabudowania Lądka, a daleko widać szczyty Masywu Śnieżnika. Dalej szosa prowadzi w dół do Lądka Zdroju. Niedaleko, po lewej stronie znajduje się kamieniołom bazaltu, usytuowany na zboczu wzniesienia Szwedzkie Szańce (710 m n.p.m.). Ulicą Graniczną, a następnie ulicą Wolności wjeżdża się do centrum uzdrowiska.

Przełęcz Lądecka (665 m n.p.m.) to obniżenie w Górach Złotych między szczytami Borówkowa (900 m n.p.m.) i Maselnica (711 m n.p.m.). Ponieważ jest tu wygodny parking i miejsce biwakowe, to dobry punkt do rozpoczęcia wycieczek. Na północ prowadzi zielony szlak na Borówkową. Na szczycie Borówkowej od 2006 r. funkcjonuje nowa wieża widokowa o wysokości 25,4 m, wybudowana przez władze Javorníka. Pierwsze obiekty turystyczne (wieże widokowe i niewielkie schroniska) powstawały na Borówkowej już pod koniec XIX w. Z wieży ciekawe widoki na Ziemię Kłodzką, czeski Śląsk i Przedgórze Sudeckie. Ze szczytu można na parking powrócić tą samą drogą albo iść dalej, do Przełęczy Różaniec (583 m n.p.m.). Stamtąd szlakiem zielonym, następnie czerwonym dojść do wsi Orłowiec, a dalej szlakiem czerwonym do Lądka Zdroju. Można także z Borówkowej wrócić na parking nieco okrężną drogą przez wsie Wrzosówka i Lutynia.

Opis trasy tu:

https://sudeckiedrogi.wordpress.com/2012/03/06/borowki-i-wrzosy/

Idąc na południe od Przełęczy Lądeckiej szlakiem zielonym można dojść do skał Trojak (766 m n.p.m.), ruin zamku Karpień i Przełączy Karpowskiej (753 m n.p.m.).

Widok z Przełęczy Lądeckiej w stronę Lądka Zdroju, fot. Miezian

https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a7/Prze%C5%82%C4%99cz_L%C4%85decka_od_strony_polskiej.jpg/1024px-Prze%C5%82%C4%99cz_L%C4%85decka_od_strony_polskiej.jpg

Widok na Borówkową z Przedgórza Paczkowskiego, fot. Aleksander Sowa

https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/27/Borowkowa-kamienica.jpg/800px-Borowkowa-kamienica.jpg

Wieża widokowa na Borówkowej, fot. Jacek Halicki

https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5d/2015_Wie%C5%BCa_widokowa_na_Bor%C3%B3wkowej_01.jpg/1024px-2015_Wie%C5%BCa_widokowa_na_Bor%C3%B3wkowej_01.jpg

Przełęcz Lądecka i Karpowska oraz Borówkowa były miejscami, gdzie począwszy od lat 80. XX w. zaczęły spotykać się grupy opozycjonistów polskich i czeskich.

opr. E.S.

Ciekawe informacje tutaj:

http://ladekzdroj.w.interiowo.pl/granica.html

http://ladekzdroj.w.interiowo.pl/borowkowa.html